زایلین

زایلن یا زایلین که با نام‌های دیگر xylol و dimethylbenzene نیز شناخته می‌شود یکی از سه ایزومر دی متیل بنزن یا ترکیبی از آن‌ها است. فرمول شیمیایی این ماده CH3)2C6H4) است و دارای سه ایزومر اورتو-زایلن (ortho-)، متا-زایلن (meta-) و پارا-زایلن (para-) است. هرکدام از این سه ترکیب دارای یک حلقه بنزن مرکزی با دو گروه متیل متصل است. اینکه ایزومر جزو کدام یک از این سه نوع باشد وابسته به این است که کدام اتم کربن به دو گروه متیل متصل است. برای آشنایی با کاربرد زایلن در صنعت با ما همراه باشید.

این ماده به صورت مایعی بیرنگ و قابل اشتعال است و دارای ارزش صنعتی بسیار بالایی است. زایلن یکی از مهمترین محصولات پتروشیمی است که از بهسازی کاتالیزوری و همچنین کربنیزه کردن زغال‌سنگ در تولید سوخت کک به دست می‌آید. به صورت صنعتی این ماده از متیلاسیون تولوئن و بنزن بدست می‌آید. گونه اقتصادی و آزمایشگاهی این ماده شامل 40-65 دصد متا-زایلن، بالای 20 درصد از هرکدام از اورتو-زایلن، پارا-زایلن و اتیل بنزن است. این ماده اولین بار در سال 1850 توسط شیمیدان فرانسوی آگوسته کاهورس ( Auguste Cahours ) کشف و نامگذاری شد. خواص فیزیکی و شیمیایی زایلین با توجه به نسبت ایزومرها به یکدیگر تغییر می‌کند. این ماده در هر حالت غیرمحلول در آب است. تغییرات دمای ذوب آن از 47- درجه سانتی گراد برای متا-زایلن تا 13 درجه سانتی گراد برای پارا-زایلن تغییر می‌کند. دمای جوش آن برای هر ایزومر در حدود 138 درجه سانتی‌گراد و چگالی ایزومرها حدود 0.87 گرم بر میلی لیتر است.